‘We hebben vandaag geschiedenis geschreven’ zei Rabbijn Awraham Soetendorp met kalme woorden. Voor hem stonden ongeveer twintig journalisten die wilden weten hoe onze dag was geweest. Met elke ademhaling leek het alsof er meer rust  de ruimte in stroomde. Ik zat aan de zijkant in een rode pluche stoel. Tegenover me een deel van de jongeren die ook de pers te woord zouden staan. Afwachtend en neutraal keken ze naar de camera’s en notitieblokjes.

De zaal was bijna leeg. Net zo leeg als hoe we haar die ochtend aantroffen. Met sta-tafels, en werkvormen die uitnodigden tot gesprek. Maar toch was er iets veranderd. Waar er in de ochtend nog verwachting rond dwarrelde, voelde je nu verwondering en voldoening. Telefoonnumers en kaartjes waren uitgewisseld, handen waren geschud en ideeën gevormd.

De hele dag hadden we ons met ongeveer 100 mensen gebogen over sociale uitdagingen in de huidige maatschappij die  wijzen richting de religieuze hoek. Hoe is het mogelijk dat er zoveel conflict leeft rondom identiteit, geloof en vrijheid? En – belangrijker – wat kunnen we er aan doen? Gezamenlijk.

Islamitisch. Joods. Christelijk. Humanistisch. Oud en jong. Man en vrouw. Allemaal betrokken in Nederland op het gebied van sociale ontwikkeling en bereidt om de ander te ontmoeten, kwamen we vandaag samen in de Ridderzaal. Om een open dialoog te voeren over zaken die soms schuren. Zaken die door ons hart wel begrepen worden, maar door ons hoofd soms verkeerd vertaald in de wereld terecht komen. Vandaag was de wereld even weg, en konden we elkaar ontmoeten.

Een paar keer die dag was mijn oog op artikel 1 uit de grondwet gevallen, dat in zachte letters op de muur geschilderd stond. Ooit had ik als kind van tien de Ridderzaal bezocht met mijn ouders,  en was onder de indruk geweest van de historische elementen en de sociale waarde die de ruimte op me uitstraalde. Een plek van ridders en kastelen die ik zag als verbindend voor ons land. Voor mijn vriendinnetjes, mijn familie, mijn buren en alle anderen die ook Nederlands waren. Net als ik. Vandaag was ze als een huiskamer waar ik met honderd andere ‘familieleden’ mocht samen komen.

Wat extra bijzonder was – en wat zeker gezegd moet – was het feit dat het ministerie van sociale zaken, de ruimte en leiding had gegeven aan jong volwassenen. De dag startte met hun persoonlijke verhalen. Niet statisch voor een luisterende zaal in theateropstelling, maar  in persoonlijke gesprekken aan de statafels. Werkelijke gesprekken, direct vanaf de koffie. Later op de middag werden ook de dialoog-sessies begeleid door hen. Horizontaal ontmoeten en organiseren. Een unicum met deze mensen op deze dag. Zo ontstond er een snelkookpan waarin verbindingen in korte tijd gevormd konden worden.

“5 tot 10% van de medewerkers bij een organisatie klaagt altijd. Dat is hun rol. Voortdurend klagen. 20% van de medewerkers zit vol ideeën, en zet dromen om in acties. Ze houden vol, ook als het moeilijk is. De vraag is waar de 70 – 75% van de overige medewerkers zich bij aansluit.” vertelde één van de sprekers aan het einde van de dag. Dat besef was van belang. Wij waren vandaag samen met mensen die opstaan als ze vallen, en de buurman helpt ongeacht afkomst of religie. Wij waren samen met mensen die je recht in de ogen aankijken, waarvan je voelt dat ze je zien. Wij waren samen en de rest van de wereld was heel even buiten. Zo hadden we ruimte om werkelijk te spreken, om te delen wie we zijn, en verder te gaan dan het schudden van een hand. De media bleef buiten, en mocht aan het eind heel even naar binnen.

En terwijl ik in de rode pluche stoel naar Rabbijn Soetendorp luister, kijk ik om me heen. De journalisten flitsen met camera’s en bewegen zich over het rode tapijt. Een vrouw met opschrijfboekje vraagt mij en anderen wat onze rol vandaag was. ‘Toehoorders’ antwoordt één van ons. Wij glimlachen. ‘En van welke organisatie zijn jullie?’ vraagt ze daarna. Alsof we daar in trappen. Dus antwoorden we weer dat we toehoorders zijn.

Media geeft een gekleurd beeld over een situatie die door betrokkenen altijd genuanceerd beleefd is. Een beeld dat nooit exact weerspiegelt wat de werkelijke situatie is. En juist daarom moeten we haar filteren en ontvangen met een net zo genuanceerde blik als waarmee het bericht verzonden is. Als we meer gaan vertrouwen op onze eigen intuïtie, ons observatievermogen, en ons vermogen om lief te hebben zonder vooropgezette oordelen, dan zal er op kleine schaal meer positieve verbinding ontstaan. Dan ontpoppen zich overal mooie initiatieven die aan de angstigen onder ons laten zien hoe het ook kan. En wij zijn vandaag begonnen. In de Ridderzaal.

Note: Deze dag is op uitnodiging van minister Asscher georganiseerd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In een co-creatie met sociaal maatschappelijke organisaties Mangostone, Diversion en YOUnite. Ik was betrokken in de hoedanigheid van trainer storytelling en moderatie. 

NOS verslaglegging op beeld: http://nos.nl/artikel/2004825-religieuze-groepen-angst-en-spanning-wegnemen.html