‘Ja…’ zegt hij, terwijl hij in een auto rijdt en ik aan de andere kant van de lijn in de vensterbank van mijn huis hang. ‘Ja, het is gelukt èn niet gelukt op hetzelfde moment.’ ‘Hoezo dan?’ vraag ik. We praten over grote projecten en op welke manier het succes daarvan vast te stellen is. We zijn stil, omdat ons brein nieuwe informatie door de neuronen jaagt. De lange stilte is in werkelijkheid een luttele seconde, voor we verder jakkeren met het delen van inzichten. ‘Ik monitor op gelukkige teamleden,’ denk ik hardop. ‘Als de mensen gelukkig zijn, dan is het project geslaagd. Dan komt de rest ook goed.’ Hij niet. Hij weet niet precies waarop dan wel, maar we moeten verder met onze dag en komen er nu niet uit.
Het gesprek siddert na in mijn gedachten. Welke indicatoren zet ik in als ik aan de slag ga? Is dat wel geluk, of monitor ik op meer dan dat?
En waarom zie ik het als trainer vaak mis gaan bij zo-veel teams? Tranende ogen, woedende blikken en frustraties omdat mensen zich niet begrepen voelen. Met vragen waarom hun inzet niet gewaardeerd wordt? Of nog erger, burn-outs die ontstaan. Het zijn terugkerende patronen.
Vlak na het ene telefoongesprek word ik gebeld door een teamleider dat een team heeft dat polariseert en saboteert. Het is te pijnlijk voor woorden. De keuzes die mensen kunnen maken als ze bang zijn. Alles in het kader van hun zelfbehoud. Ik hoor mezelf hetzelfde zeggen als tegen de vriend even daarvoor: ‘Als je gaat monitoren op gelukkige mensen, hoe succesvol is het team dan op dit moment?’ Niet zo succesvol. Daar hoef je geen wiskunde voor te kennen. ‘Kan je de vastgestelde resultaten behalen als je teamleden deze focus hebben en ongelukkig zijn?’ Nee. Natuurlijk niet. Door voor de koelkast.
Om een projectproces optimaal te laten floreren – zelfs in de herfst – is een stip aan de horizon niet genoeg. Een gezamenlijk doel is nooit symbiotisch aan het individuele doel waar elke deelnemer ook nog mee te maken heeft. Onze calvinistische cultuur heeft ons zo opgevoed dat we een-soort-van-altijd voor het grotere goed moeten gaan, dus zie ik tegenwoordig groepen vol volwassenen die hun individuele wensen wegduwen en uitgummen. Terwijl het juist N O O D Z A K E L I J K is om vanuit egocentrische perspectieven een team of project binnen te stappen. En in the end, als het niet gaat zoals de groep wenst? Verandert het team het vastgestelde groepsdoel, of de spelers in het team.
Binnen de methode ‘Dragon Dreaming’ wordt dit probleem gehackt door een droommanifest te schrijven. Dat duurt zolang als het duurt, maar het kan ook snel. In het manifest bevinden zich de individuele dromen die samen een geheel vormen. Het is geen doel, maar eerder een onsamenhangend geheel dat stiekem toch een geheel is. De focus ligt dicht op het persoonlijke proces. Toch blijft het een collectief manifest. Met eventuele tegenstrijdigheden? Ja zeker! Want, in dromen kan alles. Het is het uiterste puntje van de rechterkant van ons brein waar we even niet aan lineaire of-of modellen doen, maar en-en fantaseren.
90% van de gevallen ontspoort daarna. Jaja, zo is het ook maar mooi – Je bent dus niet de enige. Er is geen project op aarde dat vlekkeloos verloopt. Maar, we hebben wel met z’n allen bedacht dat we over dat stukje niet communiceren, want dat staat niet zo schoon en representatief in de buitenwereld. Zonde! Je kan namelijk zoveel leren van elkaars ’tegen-de-lamp-loop-lessen’.
Zo is een landelijk project, waar ik betrokken bij ben, onlangs gekaapt door iemand die er voornamelijk rijk van wil worden. Uiteraard schrokken we ons te pletter van deze onverwachte bocht in ons laid-back proces. Maar nadat we de angel uit het probleem hadden gehaald, ontstond er ruimte voor een nieuw project bínnen het bestaande. Er kwamen nieuwe mensen bij het team, uit allerlei hoeken kwam hulp en zaten we opeens vol energie in een Amsterdams cafe nieuwe ideeën te concretiseren! De kaap-actie konden we nog steeds zien als iets vervelends, maar ook als een compliment: Kennelijk is het project zó cool dat iemand er rijk mee denkt te kunnen worden. Hoe vet is dat!
En zo bevonden wij ons opeens weer bij de 10% waarbij het wèl lukt om samen te blijven en nieuwe stappen te zetten. Waarbij we nu in de fase van plannen en uitvoer terecht zijn gekomen. Ook tricky, maar van een heel andere orde.
Welke momenten zijn voor jou een aanwijzing of je project succesvol is of niet?
- Als alle teamleden blij zijn?
- Als er minimaal vijf keer taart gegeten is?
- Als de gezamenlijke doelen zijn behaald?
- Als het doel een paar keer veranderd is, maar alle betrokken gelukkiger zijn?
- Als de opbrengst hoger is dan de investering?
- Als Koningsdag op vrijdag valt?
- Als er maximale materiële winst is gemaakt?
- Als de wereld gezonder is geworden?
- Als het bier gratis is?
- En de bitterballen ook?
- Als de organisatie waarbinnen het project plaats vond, geapplaudisseerd heeft?
- Als het in de krant stond?
- En ook in de libelle en margriet?
- Als alle teamleden van de start er bij het einde nog bij zijn?
- Als er wereldse problemen opgelost zijn?
- Als ieder individu het maximale heeft bereikt, los van de materiële winst?
- Als niemand zichzelf nog serieus neemt?
- Als…?
- Of… Iets heel anders?
.