Ze hadden geen betere naam kunnen bedenken. ‘Hart voor Democratie’: Het collectief dat zich hart maakt voor de duurzaamheid van een referendum in ons politieke landschap. Ja, een mooie taalgrap is het ook. Het hoort ons immers aan het hart te gaan. Rauw en puur. Het hoort ons uit elkaar te trekken en weer terug te brengen naar de kern. Zoals het in de regel met hartzaken gaat.

Boeken, films, muziek, kunstwerken en miljoenen vrouwentijdschriften zijn er mee gevuld. Met hoe het hart functioneert. Wat de handleiding is en hoe het weer te optimaliseren is, mocht het even zijn (of haar) werk niet meer naar behoren doen. Niet om mannen hier tekort te doen, maar als er een groep is die elke nuance van het hart tot in de treurnis kent – dan is het de vrouw.

Hoe komt het dan dat ik alleen maar mannen zie opstaan om zich hart te maken voor onze democratie? Die zich uitgesproken inzetten voor het behoudt van het Referendum. Waar zijn de vrouwen die in genuanceerde taal de ongenuanceerde situatie even recht zetten?  Waar zijn ze!? Ik hoor het u denken – ‘Jij bent een vrouw, Annette. Doe dan iets als je het zo goed weet…‘ Dat doe ik zeker, anders las u deze woorden niet. Maar in mijn eentje begin ik weinig. Mijn draagvlak is te klein. Wellicht kan ik een stem of 25 regelen, maar dan hebben we het – vanuit mijn bescheiden mening – wel gehad. (De wereld veranderen begint bij zelfkennis).

In het geval van het redden van de democratie – waar ik me behoorlijk druk om maak – is er meer nodig. Ik heb het dan over de legio vrouwen die werkzaam zijn in bestuursfuncties, in de media, de wetenschap, in het politieke veld en die állemaal hebben moeten vechten voor die plek. Je maakt mij niet wijs dat het gros van de vrouwen in noemenswaardige posities zich niet herinnert hoe het was om níet erkend te worden… Dat ze zich níet herinneren hoe het was (en misschien nog is) om onderschat te worden als het over zakelijke inhoud gaat. 

Aanstaande maandag, 14 mei 2018, is het exact 70 jaar geleden dat vrouwen in België stemrecht kregen. 70 jaar. Ik weet dat, omdat mijn moeder op dezelfde dag geboren is. Maandag eten we taart. Een dag daarna, op 15 mei 2018, is het Nederlands stemrecht voor vrouwen 98 jaar. Dan is het bijna een eeuw geleden dat Elise Spauwen-Schrijnemakers als eerste vrouw in Nederland haar stem uitbracht. We hebben vast taart over, dus nemen we gewoon nog een stukje. 

En nu zullen we zeker ons ‘tussentijds spreekrecht‘ (het referendum) af laten pakken? Als we bijna een eeuw vrouwelijk stemrecht in the pocket hebben? Ammehoela. In een tijd die schreeuwt om een gelijkwaardige en open aanpak van de democratie. In een tijd waarin we juíst naar elkaar moeten leren luisteren. Niet te lang, want dan verzanden we weer in oeverloos gewauwel. Maar, spreekrecht in de vorm van een referendum is het minste dat je een burger geven kunt! Er is al overvloedig aangetoond dat eens in de vier jaar stemmen te weinig is. Kabinetten vallen, regeerakkoorden worden verloochend (als ze al oprecht geformeerd waren) en elk seizoen treedt er wel iemand af. Dat referendum, om zo nu en dan even op de stopknop te drukken, hebben we nodig!

En vrouwen horen dat te weten. Je kunt niet vreselijk klagen over je minderheidspositie, maar dan niets doen als de democratie bedreigd wordt. Mijn excuses als ik nu mensen op de tenen trap, maar hoe komt het dat ik alleen maar dappere mannen op de bierkaai zie staan? Deze wedstrijd kán niet gewonnen als we enkel communiceren vanuit een eenzijdig perspectief (dat van de uitgesproken, blanke man – sorry, lieve mannen. Omwille van mijn punt moet ik jullie even in een hokje stoppen). We hebben hier ook vrouwen voor nodig. Een groep van diverse ambassadeurs die niet bevreesd zijn om hun kop uit te steken, om geluid te maken en uit te leggen wat er zo belangrijk is.

‘Ja maar Annette, ik vind de donorwet een slecht thema voor een referendum’. Dan zet je je daar even overheen. Het gaat soms niet over de anekdote (ik weet dat wij vrouwen daar nogal regelmatig in verzanden). Maar, dit gaat over het grotere geheel: Over het overtuigen van de Eerste kamer dat burgers mee wíllen denken en spreken. Met elk thema dat onze samenleving raakt. Je kan boos zijn dat er niet een ander thema gekozen is, maar dan had je zelf iets moeten kiezen.

‘Ja maar, ik vind GeenPeil stom, want die horen bij GeenStijl’. Eens. Ik zal er niet over liegen. Ik vind wat ze schrijven vaak ook stom. Eerlijker nog; ik begrijp vaak zelfs niet eens waar sommige ideeën vandaan komen. Maar, als ze een goed idee hebben zoals nu, dan laat je de rest even liggen en zet je je er overheen. Als je met z’n allen voor het goede gaat, omdat je met z’n allen denkt dat dat beter is, dan zou je wel maf zijn om die kans voorbij te laten gaan, enkel door wat opruiende stukjes (die kwetsend zijn en vaak onnodig. Eens). Maar ze weten wel hoe democratie hoort te werken. En daar gaat het nu om.

‘Ja maar, toch nog even over die donorwet… Weet je hoeveel mensen wachten op een donor? Dit kun je ze niet aandoen‘ In iedere vezel van mijn lichaam wens ik dat elke Nederlander een donorcodicil aanschaft (dat kan overigens hier). Delen wat je over hebt, als je het zelf niet meer hoeft te gebruiken, is in mijn wereld meer een basiswaarde dan een uitzondering. Het redden van het referendum staat los van die gedachte. We horen te mogen kiezen. Voor ons lichaam. En voor de besturing van ons  land. En daarom is het hebben van een referendum – voor welk thema dan ook – zo’n zelfde basiswaarde.

‘Ja maar, ik wil wel, maar kom nooit tussen die mannen. Die schreeuwen..‘. Dan zet je je daar even overheen. Als iemand schreeuwt, hoef je heus niet mee te schreeuwen. Liever niet zelfs. Je kunt ook naast ze staan en op je eigen manier communiceren. Alleen op die manier worden alle velden bereikt. Dat zullen zelfs schreeuwende mannen begrijpen. Pas dan optimaliseren we de diversiteit van onze samenleving. Precies zoals dat in een democratie de bedoeling is. Met mannen. En vrouwen.

Niet kiezen is ook een keuze, beoogde Sartre. Tot je te laat bent en niet meer kan doen wat je had willen doen. Wíl je dat het Raadgevend Referendum blijft bestaan? Dan zul je nú moeten handelen en je uitspreken voor dat recht. Net als andere vrouwen honderd jaar geleden dat voor ons deden.