Ik wist dat hij erover zou beginnen. Ik wist het. Al had ik me er niet op voorbereid, want. Je weet het immers nooit. Maar ik wist het. En natuurlijk. Zul je altijd zien. Op een onbevangen moment. Zo eentje waarop ik het niet verwachte kwam de vraag.
We zaten in de tuin. De vakantie verhalen verteld. Ontspannen. Elk op een bank. Water met limoen. Wespen die rond vliegen en lavendel dat groeit. ‘Dus’ zei hij. Grote glimlach. Zo’n ontwapenende. Ik wist genoeg. ‘Hou maar op’ reageerde ik snel. Maar natuurlijk te laat.
‘Ik dacht dat jij geen KeepItCleanDay meer zou doen dit jaar’. Weer die glimlach. Ditmaal had hij er twinkelende ogen aan toegevoegd. In zijn nopjes, want dit ging leuk worden. ‘Dat doe ik ook niet’ antwoord ik. Kalm. Alsof dat helpen zou. ‘Oh’ lacht hij. Verder zegt hij niks. Hij kent me te goed. Dat is jammer. Hij weet, dat als hij dan gewoon wacht. En lacht. Dat ik dan vanzelf mee lach en me in dertig bochten wring om dit nu-al-verloren debat te redden. Ik kan dan alleen nog hopen op een mild mededogen. Meestal krijg ik dat. Hij is ook de beroerdste niet.
‘Ik doe géén KeepItCleanDay.’ ‘Joh.’ ‘Ja. Inderdaad.’
‘Maar weet je hoe het komt dat ik denk dat jij het wèl doet?’ Een tien-punter voor de man. Tuurlijk. ‘Ja.’ Natuurlijk weet ik dat. ‘Omdat ik op facebook heb gezet dat ik zo trots ben. Door de posters met GemeenteSchoon. Waar ik overigens NIKS aan gedaan heb hè’ antwoord ik braaf. ‘En’, zegt hij. ‘Je schreef erbij ‘met een kleine organisatie‘. Drie mensen. […] Maar er is toch geen team? Want jij doet toch NIKS?’
‘Nee, er is ook geen team’ zeg ik. ‘Maar er is een soort-van-team‘. ‘Dat kan niet’. zegt hij. ‘Er is een team of geen team’. Even probeer ik de bal terug te kaatsen en begin over zaken waar hij bij betrokken is. Ik overweeg hardop of het mogelijk is om toch samen een klein beetje te organiseren en tegelijkertijd geen team te zijn. ‘Want’ zeg ik ‘Het is geen team. Geen nationaal team.’ Ik besteed één uur per week aan KeepItCleanDay.
‘Aha! Trouwens. Ik heb in de internationale facebookgroep van de CleanUp landen wèl geschreven ‘without a national team‘. Zie je, ik heb dus toch gezegd dat er geen team is. Al is het in het engels’ Ik vind dat ik een punt gemaakt hebt. Hij kan er alleen om maar lachen. En terecht.
Wanneer spreek je van een team?
Als je elkaar elke week ziet? Of spreekt? Als je taken verdeeld. En vergaderd. Wanneer is een ‘samenwerking‘ een ’team’? Het klopt, op facebook schreef ik in de gauwigheid dat ik zo trots ben dat dit tweede levensjaar van de Nederlandse KeepItCleanDay toch plaats gaat vinden. En dat we dat daar met ‘minimale landelijke organisatie‘ aan gewerkt hadden. Klinkt als: Team.
En toch was dat er niet. Ik heb maanden lang van het ene op het andere been gehupt. Omdat ik het antwoord ook niet wist. Vorig jaar ook niet, maar dat terzijde. Mijn vrienden werden gek van me. Ik weet het nog steeds niet, maar het wordt me wel steeds helderder.
Gemeenten legde ik in januari 2013 al uit dat KeepItCleanDay uit vrijwilligers bestaat, en er dit jaar (nog) niet genoeg vrijwilligers in een landelijk team zaten. Mensen die wilden dat er een strakke organisatie kwam, legde ik uit dat KeepItCleanDay bottom-up ontstaat. En dat het in een tweede jaar juist belangrijk is om opnieuw te blijven kijken naar dingen die er nu komen. ALLES dat in 2012 bij KeepItCleanDay ontstond was spontaan. Dat kwam, omdat we het nog nooit hadden gedaan. Niemand van ons. Daardoor was er ruimte voor alles. ‘Wil jij dat doen? Ga maar doen! Zolang we op die ene vrijdag maar tegelijk zwerfafval opruimen’. Moeilijker was het niet.
In het tweede jaar ontstaat de uitdaging. Om opnieuw ruimte te bieden. Zodat er beweging kan ontstaan en de dag eigendom van de groep kan zijn. In dit geval: Het hele land.
Het is té makkelijk om er een stichting van te maken, subsidie aan te vragen, en het zoveelste opruimclubje van Nederland te worden. We hebben in Nederland 136.000 stichtingen en 113.000 verenigingen. Dat is best een beetje veel. Ik ben níet tegen die 249.000 leuke clubjes. Integendeel! Het is juist fantastisch dat mensen zo betrokken en actief zijn. Ik wil alleen kijken hoe het ook kan. Ik geloof in aanvullen en verbinden, in plaats van opnieuw het wiel bedenken. En daarom denk ik dat het wellicht iets praktischer is als een paar van die 249.000 clubjes op één dag in het jaar tegelijk even zwerfafval opruimen. Laten we zeggen: De 3e vrijdag in september.
Mocht het zo uitkomen, dan is het misschien ook leuk als het UWV aan de 669.000 werklozen die ons land nu telt, vraagt of ze op die ene dag. Die dit jaar op vrijdag 20 september 2013 valt, ook even iets opruimen. Het hoeft niet veel te zijn. Maar als 669.000 mensen tegelijk een stukje afval opruimen. Dan zijn we aan het einde van de dag schoner.
En … dan hebben we ontdekt, dat samenwerken niet zo moeilijk is. Dat je géén team hoeft te zijn. Dat je het niet met elkaar eens hoeft te zijn. Dat je elkaar niet eens hoeft te kennen. Dat je niet met elkaar hoeft te praten. Dat mag wel, maar het hoeft niet. En dat je dan toch. Dat je toch samen even een klusje klaart. Ik vind dat mooi. Een echt experiment. Laten we het zo noemen. Een experiment. Van het hele land. En dan doe ik niks. ;-)